Tümör markerleri (PSA dışında) sağlıklı bireylerde kanser taraması amacıyla istenmemelidir. Şikayeti olmayan hastalarda tümör marker paneli istenmemelidir. Spesifik semptomları olan hastalarda ayırıcı tanıda düşünülen kansere yönelik markır istenebilir, ancak tanıya katkısı azdır.
Tümör markerlerinin asıl kullanım alanı KANSER TANISI ALMIŞ HASTALARDA tedaviye yanıtın takibi ve rekürrenslerin erken tespitidir.
Tarama: Asemptomatik bireylerde kanserin erken tanısını sağlamak için prostat kanseri için PSA önerilmekte
Diğer belirteçlerin ortalama riskli hastalarda taramada yeri yoktur CEA, CA19-9, CA15-3, CA125, AFP
YÜKSEK RİSKLİ HASTALARDA TARAMA
AFP: Kronik hepatiti olan, kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde US ve AFP ile hepatoselüler karsinom taraması
CA125: Bilinen BRCA mutasyonu olan ya da herediter non-polipozis kolorektal kanser sendromu olan kişilerde transvajinal US+CA125 ile birlikte over kanseri taraması yapılır
SEMPTOMATİK HASTADA TANIYA
YARDIMCI OLARAK
KLİNİK SENARYO BELİRTEÇ
Kronik hepatit ya da sirozu olan hastalarda asit, ensefalopati, sarılık,kilo kaybı şikayetleri varsa AFP Hepatoselüler kanser için,
Sürekli veya giderek artan abdominal ve üriner semptomlar, şişkinlik, pelvik kitle varsa CA 125 Over kanseri için,
Progresif obstrüktif sarılık ile birlikte kilo kaybı, karın veya bel ağrısı,
CA 19-9 Pankreas kanseri için,
GIS kanama, bulantı, kusma, karında kitle CEA Kolon kanseri için,
Testiste ağrı, kitle, şişlik, sertlik AFP, B-HCG Testis kanseri Sık idrara çıkma, noktüri, disüri, idrar retansiyonu, bel ağrısı, kilo kaybı, anemi PSA Prostat kanseri için,
Anemi, bel ağrısı, halsizlik, osteolitik lezyonlar, ESR ve globulin artışı, spontan kırıklar Paraproteinler Multipl myelom için bakılabilir.